Vijfentwintig woningen per 1 januari 2025
Gedeputeerde Staten (‘GS’: BBB, VVD, PvdA/GL) wilden de woningbouw verruimen met 25 woningen per kern of dorpslint in heel Noord-Holland, ook in beschermde landschappen. Deze maatregel was volgens gedeputeerden niet nodig voor oplossing van de woningnood, want daarvoor bestaan al voldoende bouwplannen. Het zou nodig zijn voor het verbeteren van de leefbaarheid. Echter, ook dit argument is niet steekhoudend.
SBW heeft daarom samen met 10 andere organisaties een Masterclass georganiseerd over leefbaarheid in dorpen. Meer dan 1.000 zienswijzen zijn tegen dit voorstel van GS ingediend, waaronder door Natuurmonumenten, Milieufederatie Noord-Holland, Landschap Noord-Holland, de gemeente Amsterdam, Dorpsraden Broek in Waterland en Uitdam, historische verenigingen en SBW.
Maar GS en veel statenleden (o.a. GL, VVD, BBB) waren ongevoelig voor valide argumenten. Ze vonden het zelfs nodig de naam van het beschermingsregime te veranderen van Bijzonder Provinciaal Landschap in Beschermd Landschap. Statenlid Michel Klein (CU) zag de maatregel als het ‘te grabbel gooien van vele jaren zorgvuldige bescherming van het Noord-Hollandse landschap’. De meerderheid in PS stemde echter in met het voorstel de provinciale Omgevingsverordening te wijzigen per 1 januari 2025 om de bouw mogelijk te maken van 25 woningen per kern of dorpslint. Het is volgens SBW domweg symboolpolitiek geweest en een teleurstellende gang van zaken.
Meer dan 25 woningen in Beschermd Landschap
In ‘bijzondere gevallen’ mag het Beschermd Landschap wat GS betreft nog meer worden aangetast ‘wanneer dit bijdraagt aan de leefbaarheid, vitaliteit en de voorzieningen van de kern of dorpslint’. Zij willen dan op verzoek van een gemeente meewerken aan de realisatie van een zogeheten maatwerklocatie door (i) ontgrenzing van deze locatie als Beschermd Landschap òf (ii) een ontheffing te verlenen zodat een plan niet aan de beschermende regels van de Omgevingsverordening hoeft te voldoen. GS hebben de bevoegdheid tot bedoelde ontgrenzing of ontheffing op basis van de provinciale Omgevingsverordening.
GS hadden hiervoor een aantal uitgangspunten en de werkwijze op papier gezet. Deze zijn op 13 januari jl. in de Statencommissie Ruimte besproken en op 3 februari jl. tijdens de PS-vergadering.
Reactie natuurorganisaties op maatwerkvoorstel
Natuurorganisaties hadden stevige kritiek op deze uitgangspunten en werkwijze. Zij pleiten in hun brief voor het oplossen van de woningbouwvraag binnen het stedelijk gebied. Er bestaat ‘geen band tussen woningbouw en het behoud van leefbaarheid, vitaliteit en het voorzieningenniveau.’ De voorwaarden zijn boterzacht. ‘De voorgestelde werkwijze voor maatwerk sluit in de basis niet aan bij de opzet van het Beschermd Landschap. Sommige landschappen zijn voor Nederland zo uniek en nagenoeg onaangetast, dat de mogelijkheid van bebouwing moet worden uitgesloten.’ De natuurorganisaties vinden dat de aantasting van de kernkwaliteiten zoveel mogelijk moet worden gecompenseerd. De SBW vraagt zich echter af hoe de aantasting van bijvoorbeeld de openheid kan worden gecompenseerd. Het is onmogelijk hiervoor een vervangende waarde te vinden!
Debat in Provinciale Staten
Op 3 februari jl. is door PS een ‘twee-minuten debat’ gehouden over het maatwerk-voorstel van GS. Niet alle Statenleden waren gelukkig met dit voorstel. Er werden een aantal moties aangenomen door PS, waaronder de moties over het vereiste van 30% sociale huur op maatwerklocaties en dat bij deze bouwplannen meer rekening moet worden gehouden met landschappelijke waarden.
Vervolg
PS moet nog over één motie stemmen op de volgende vergadering. Het betreft de motie over het compenseren van de afname van biodiversiteit bij woningbouw in Beschermd Landschap, omdat op 3 februari evenveel Statenleden voor deze motie hadden gestemd als tegen. Naar verwachting zal GS daarna op verzoek van gemeenten gaan meewerken overeenkomstig bovengenoemde uitgangspunten en werkwijze aan het realiseren van ‘maatwerklocaties’, waarop meer dan 25 woningen worden gebouwd in Beschermd Landschap. GS zullen PS in kennis stellen als een verzoek wordt ingediend door een gemeente.
De SBW is bezorgd. De voorwaarden waaraan een maatwerklocatie moet voldoen om in aanmerking te komen voor ontgrenzing of ontheffing zijn geen harde criteria. Ze zijn boterzacht zodat GS in onze ogen te veel ruimte hebben om mee te werken aan bouwplannen in Beschermd Landschap. Op de website van de provincie staat nog steeds dat dit landschappen zijn ‘waarop we extra zuinig zijn vanwege hun bijzondere eigenschappen en waarde voor mens en dier.’ Wij twijfelen echter of dit huidige college ‘extra zuinig’ met deze waardevolle en kwetsbare landschappen zal omgaan. SBW zal dit kritisch volgen.